Phế liệu là gì? Phân loại, ứng dụng & quy định pháp luật hiện nay

Phế liệu là những vật liệu hoặc sản phẩm đã qua sử dụng, không còn phù hợp với mục đích ban đầu nhưng vẫn có giá trị tái chế và tái sử dụng. Những loại phế liệu phổ biến bao gồm kim loại (như sắt, nhôm, đồng), nhựa, giấy, và các thiết bị điện tử cũ. Mỗi loại phế liệu đều có đặc điểm riêng, dẫn đến quy trình xử lý và tái chế riêng biệt, từ đó mang lại những giá trị mới kinh tế và môi trường.

Ngành công nghiệp tái chế phế liệu đóng góp lớn vào nền kinh tế, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường thông qua việc giảm khai thác tài nguyên thiên nhiên và hạn chế lượng phế liệu thải ra môi trường. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về khái niệm phế liệu, phân loại phế liệu, quy trình xử lý, quy định pháp luật liên quan và lợi ích kinh tế – môi trường của hoạt động tái chế phế liệu.

Phế liệu là gì?

Theo Khoản 27 Điều 3 của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, số 72/2020/QH14 ban hành ngày 17/11/2020 có nêu rõ khái niệm về phế liệu như sau:

Phế liệu là vật liệu được thu hồi, phân loại, lựa chọn từ những vật liệu, sản phẩm loại ra trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoặc tiêu dùng để sử dụng làm nguyên liệu cho một quá trình sản xuất khác.

Phế liệu được biết đến từ 3 nguồn cơ bản, bao gồm:

• Sản xuất công nghiệp: Các vật liệu dư thừa hoặc lỗi như kim loại, nhựa, giấy hoặc gỗ bị loại bỏ trong quá trình gia công, chế tạo.
• Hoạt động xây dựng: Gạch vỡ, bê tông thừa, sắt thép phế thải từ các công trình.
• Sinh hoạt hàng ngày: Bao gồm các sản phẩm như giấy vụn, chai nhựa, lon nhôm, hoặc các thiết bị gia dụng cũ không còn sử dụng.

Một điểm nổi bật của phế liệu là giá trị tái chế, thay vì bị vứt bỏ vì cho rằng không còn giá trị sử dụng, chúng được thu gom, phân loại và chế biến để trở thành nguyên liệu đầu vào cho các quy trình sản xuất mới. Ví dụ, phế liệu nhôm có thể được nấu chảy và tái chế thành sản phẩm nhôm mới, hoặc giấy phế liệu có thể được tái chế thành các sản phẩm giấy mới.

Mặc dù phế liệu và phế thải đều xuất phát từ sản xuất và sinh hoạt, nhưng khác với phế thải không còn giá trị và có thể gây hại nếu không xử lý đúng cách, thì phế liệu có thể tái sử dụng giúp giảm lãng phí và bảo vệ môi trường. Vì vậy, phân loại và tái chế phế liệu không chỉ tiết kiệm tài nguyên mà còn bảo vệ hệ sinh thái và giảm tác động tiêu cực từ phế thải.

Phân loại phế liệu

Phế liệu được phân loại dựa trên chất liệu và nguồn gốc. Việc phân loại này giúp việc tái chế trở nên dễ dàng hơn, đồng thời giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Các loại phế liệu phổ biến bao gồm: Phế liệu kim loại, phi kim loại, điện tử và xây dựng.

Phế liệu kim loại

Phế liệu kim loại là vật liệu kim loại đã qua sử dụng nhưng vẫn có giá trị tái chế và thường xuất hiện ở các nhà máy, công trình xây dựng, nhà ở và rác thải sinh hoạt. Phế liệu kim loại được chia thành hai loại chính:

Kim loại đen: Đây là những vật liệu hợp kim nặng, chứa sắt, chủ yếu được thu gom từ các công trình xây dựng, phương tiện cũ và thiết bị gia dụng. 3 loại phế liệu kim loại đen hiện nay bao gồm:

• Phế liệu sắt: Là loại kim loại phổ biến, dễ bị ăn mòn, thường thu gom từ công trình xây dựng, xe cũ và thiết bị công nghiệp.
• Phế liệu thép: Bền và dễ tái chế, có nguồn gốc từ máy móc, xe cũ và các công trình.
• Phế liệu gang: Là hợp kim của sắt và cacbon, có độ bền cao và được thu gom từ các thiết bị công nghiệp, máy móc cũ.

Kim loại màu: Những vật liệu có giá trị cao và giữ nguyên tính chất trong quá trình tái chế. Phế liệu kim loại màu thường được thu gom từ các thiết bị điện tử, dây cáp và đồ trang sức. 4 loại kim loại màu phổ biến gồm:

• Phế liệu đồng: Giá trị cao nhờ khả năng dẫn điện và dẫn nhiệt tốt, thường thu gom từ dây điện, ống nước và động cơ điện.
• Phế liệu nhôm: Nhẹ, không gỉ và dễ tái chế, thường thu gom từ lon nước ngọt, cửa nhôm, thiết bị gia dụng và sản phẩm công nghiệp.
• Phế liệu kẽm: Được sử dụng rộng rãi trong mạ kim loại, thiết bị công nghiệp và pin.
• Phế liệu thiếc: Thường thu gom từ các đồ gia dụng, bao bì thực phẩm, và các thiết bị điện tử.

Phế liệu phi kim loại

Phế liệu phi kim loại là những vật liệu không chứa kim loại, có thể tái chế hoặc xử lý để tái sử dụng trong sản xuất hoặc các mục đích khác. Những loại phế liệu này bao gồm nhựa, giấy, thủy tinh, vải, cao su, gỗ và các chất liệu hữu cơ khác.

• Phế liệu nhựa: Bao gồm chai lọ, bao bì và đồ nhựa gia dụng, được tái chế để giảm thiểu rác thải nhựa, hạn chế tác động xấu đến môi trường.
• Phế liệu giấy: Bao gồm báo cũ, bìa carton và giấy văn phòng, giúp giảm thiểu nạn phá rừng và tiết kiệm tài nguyên gỗ.
• Phế liệu vải: Bao gồm quần áo cũ và vải vụn công nghiệp, góp phần giảm lãng phí và tái sử dụng trong ngành dệt may.
• Phế liệu thủy tinh: Bao gồm chai, lọ và các sản phẩm thủy tinh khác, có thể tái chế không giới hạn, giúp giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường.

Phế liệu điện tử

Phế liệu điện tử là những phế thải từ các thiết bị, linh kiện điện tử không còn sử dụng được, bao gồm máy tính, tivi, điện thoại, ram, mạch và các phần tử điện tử khác. Những sản phẩm này chứa các kim loại quý như vàng, bạc, đồng, cùng với các chất độc hại như chì, thủy ngân, và cadmium. Việc tái chế phế liệu điện tử đòi hỏi công nghệ và quy trình xử lý chuyên biệt.

Phế liệu xây dựng

Phế liệu xây dựng là những vật liệu, cấu kiện đã qua sử dụng, không còn giá trị hoặc không thể tái sử dụng trong các công trình xây dựng. Chúng chủ yếu phát sinh từ công trình phá dỡ hoặc cải tạo và bao gồm các loại như bê tông, gạch, ngói, thép xây dựng, gỗ xây dựng, nhôm và kính.

Quy trình xử lý phế liệu

Quy trình xử lý phế liệu bao gồm các bước chính giúp tái chế và tận dụng các nguồn tài nguyên một cách hiệu quả. Dưới đây là 4 bước cơ bản trong quy trình này:

• Bước 1: Thu gom phế liệu
  Phế liệu được thu gom từ các nguồn khác nhau như hộ gia đình, công ty, nhà máy hoặc các địa điểm công cộng.
• Bước 2: Phân loại phế liệu
  Sau khi thu gom, phế liệu sẽ được phân loại theo từng loại vật liệu (kim loại, inox, nhựa,…) và chất lượng để dễ dàng xử lý. Việc phân loại này rất quan trọng vì nó giúp xác định phương pháp tái chế phù hợp cho từng loại phế liệu.
• Bước 3: Xử lý phế liệu
  Phế liệu sẽ được xử lý bằng các phương pháp tái chế như nung chảy kim loại, tái chế giấy, phân hủy nhựa,… Mỗi loại phế liệu sẽ có quy trình xử lý riêng để đảm bảo tối ưu hóa việc tái chế.
• Bước 4: Tái chế và chuyển đổi thành nguyên liệu mới
  Cuối cùng, phế liệu được tái chế thành nguyên liệu mới hoặc sản phẩm mới để sử dụng lại trong các ngành công nghiệp khác nhau.

Việc tái chế phế liệu không chỉ giúp tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên mà còn giảm thiểu ô nhiễm môi trường, góp phần vào phát triển bền vững của nền kinh tế. Tái chế cũng tạo ra nhiều cơ hội việc làm trong ngành công nghiệp tái chế.

Ứng dụng và giá trị thực tiễn của phế liệu

Phế liệu có nhiều ứng dụng quan trọng trong đời sống, từ việc tái chế thành nguyên liệu sản xuất đến đóng góp vào các ngành công nghiệp khác nhau:

• Nguyên liệu sản xuất: Kim loại tái chế như nhôm, đồng và sắt được sử dụng làm nguyên liệu cho ngành sản xuất, giảm tác động lên tài nguyên tự nhiên và giảm ô nhiễm.
• Ngành xây dựng: Sắt thép tái chế từ phế liệu đóng vai trò trong việc tạo ra các cấu trúc mới, giúp giảm chất thải và tận dụng lại vật liệu hữu ích.
• Nguồn năng lượng tái chế: Gỗ và giấy tái chế có thể trở thành chất đốt, giảm rác thải và thúc đẩy việc sử dụng năng lượng tái tạo.
• Sản phẩm tiêu dùng: Vải tái chế được sử dụng trong ngành thời trang và gia dụng, tạo ra cơ hội doanh thu mới cho doanh nghiệp.
• Vật liệu xanh: Gỗ tái chế giúp giảm nhu cầu gỗ tự nhiên và được ứng dụng trong nội thất, xây dựng, góp phần bảo vệ môi trường.

Phế liệu có giá trị kinh tế lớn khi thu gom và tái chế. Chính vì vậy, thị trường thu mua phế liệu ngày càng phát triển mạnh mẽ, với các công ty thu gom từ các hộ gia đình, nhà máy và chuyển giao cho các cơ sở tái chế. Các loại phế liệu như kim loại, nhựa và giấy sau khi tái chế có thể được biến thành sản phẩm mới, từ đó mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp. Hơn nữa, việc tái chế không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Quy định pháp luật về phế liệu

Tại Việt Nam, quy định pháp luật về phế liệu được quy định chủ yếu trong Luật Môi Trường và các văn bản dưới luật, đặc biệt là Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ban hành ngày 24/04/2015 của Chính phủ về Quản lý chất thải và phế liệu. Nghị định này xác định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc xử lý phế liệu, nhằm đảm bảo bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường.

Cụ thể, các hoạt động phân loại, tái chế, xử lý phế liệu phải được thực hiện theo công nghệ hiện đại, phù hợp được quy định trong Điều 15 và Điều 19 nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Điều 15. Phân loại, lưu giữ chất thải rắn sinh hoạt

1. Chất thải rắn sinh hoạt được phân loại tại nguồn phù hợp với mục đích quản lý, xử lý thành các nhóm như sau:
a) Nhóm hữu cơ dễ phân hủy (nhóm thức ăn thừa, lá cây, rau, củ, quả, xác động vật);
b) Nhóm có khả năng tái sử dụng, tái chế (nhóm giấy, nhựa, kim loại, cao su, ni lông, thủy tinh);
c) Nhóm còn lại.
2. Chất thải rắn sinh hoạt sau khi được phân loại được lưu giữ trong các bao bì hoặc thiết bị lưu chứa phù hợp.
3. Việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt phải được quản lý, giám sát, tuyên truyền và vận động tổ chức, cá nhân, hộ gia đình chấp hành theo quy định, bảo đảm yêu cầu thuận lợi cho thu gom, vận chuyển và xử lý.
4. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hướng dẫn và tổ chức thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội cụ thể của mỗi địa phương.
Điều 19. Lựa chọn công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt
1. Công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt bao gồm:
a) Công nghệ chế biến phân hữu cơ;
b) Công nghệ đốt;
c) Công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh;
d) Các công nghệ tái chế, thu hồi năng lượng, sản xuất sản phẩm từ các thành phần có ích trong chất thải rắn sinh hoạt;
đ) Các công nghệ khác thân thiện với môi trường.
2. Lựa chọn công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo các tiêu chí sau:
a) Về công nghệ:
– Khả năng tiếp nhận các loại chất thải rắn sinh hoạt, khả năng linh hoạt, phù hợp về quy mô, mở rộng công suất xử lý;
– Mức độ tự động hóa, nội địa hóa của dây chuyền thiết bị; tỷ lệ xử lý, tái sử dụng, tái chế, chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt;
– Ưu tiên công nghệ đã được cơ quan có thẩm quyền đánh giá, thẩm định đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật môi trường và phù hợp với điều kiện Việt Nam;
– Quản lý, vận hành, bảo dưỡng phù hợp với trình độ, năng lực của nguồn nhân lực tại địa phương.
b) Về môi trường và xã hội:
– Bảo đảm các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật môi trường;
– Tiết kiệm diện tích đất sử dụng;
– Tiết kiệm năng lượng, khả năng thu hồi năng lượng trong quá trình xử lý;
– Đào tạo, sử dụng nhân lực tại địa phương.
c) Về kinh tế:
– Chi phí xử lý phù hợp với khả năng chi trả của địa phương hoặc không vượt quá mức chi phí xử lý được cơ quan có thẩm quyền công bố;
– Khả năng tiêu thụ sản phẩm từ công nghệ xử lý, tái chế chất thải rắn sinh hoạt.
3. Căn cứ quy định tại Khoản 2 Điều này, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc chủ đầu tư lựa chọn công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt phù hợp với điều kiện của địa phương mình.

Ngoài ra, quy định còn yêu cầu các doanh nghiệp và tổ chức thực hiện nghĩa vụ phân loại phế liệu từ nguồn, đồng thời áp dụng các biện pháp tái chế và xử lý hợp lý, nhằm giảm thiểu tác động xấu đến môi trường. Điều này không chỉ giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu ô nhiễm môi trường mà còn thúc đẩy ngành công nghiệp tái chế phát triển. Tái chế phế liệu còn tạo ra nguồn lợi kinh tế lớn, giúp tiết kiệm chi phí sản xuất và tạo ra cơ hội việc làm cho người lao động.

Tuy nhiên, để các quy định này được thực thi hiệu quả, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp và người dân trong việc thực hiện phân loại và xử lý phế liệu đúng cách. Việc tuân thủ các quy định này sẽ giúp cải thiện chất lượng môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tạo ra một nền kinh tế tuần hoàn bền vững.

Lợi ích kinh tế và môi trường của việc tái chế phế liệu

Việc tái chế phế liệu không chỉ mang lại nhiều lợi ích kinh tế mà còn đóng góp tích cực cho môi trường và sự phát triển xã hội. Cụ thể, các lợi ích này bao gồm:

Lợi ích kinh tế

Tái chế phế liệu giúp tiết kiệm chi phí sản xuất nguyên liệu mới nhờ tận dụng nguồn nguyên liệu tái chế sẵn có. Việc này không chỉ giảm chi phí mà còn làm tăng hiệu quả trong quá trình sản xuất. Đồng thời, ngành công nghiệp tái chế tạo ra hàng nghìn cơ hội việc làm, góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp và thúc đẩy kinh tế địa phương.

Ngoài ra, việc tái chế còn tiết kiệm năng lượng và tài nguyên thiên nhiên so với việc sản xuất từ nguyên liệu thô, giúp doanh nghiệp giảm chi phí và tăng lợi nhuận.

Lợi ích môi trường

Tái chế phế liệu góp phần giảm thiểu ô nhiễm nước, đất và không khí nhờ hạn chế chất thải ra môi trường. Quá trình này cũng giúp bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và giảm lượng chất thải chôn lấp. Các vật liệu như kim loại, nhựa, giấy có thể tái chế và tái sử dụng nhiều lần, giảm nhu cầu khai thác tài nguyên mới.

Bên cạnh đó, quá trình tái chế còn giúp giảm phát thải khí nhà kính, từ đó góp phần vào công cuộc chống biến đổi khí hậu. Hơn nữa, việc giảm nhu cầu khai thác tài nguyên thiên nhiên mới còn giúp bảo vệ hệ sinh thái và giảm áp lực lên môi trường sống.

Góp phần phát triển xã hội

Tái chế phế liệu không chỉ mang lại lợi ích kinh tế và môi trường mà còn góp phần phát triển xã hội. Hoạt động này tạo ra nhiều công ăn việc làm, cải thiện thu nhập cho người lao động. Đồng thời, nó thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương thông qua các hoạt động thu gom và tái chế. Quan trọng hơn, tái chế phế liệu giúp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân, khuyến khích họ hướng tới lối sống xanh, bền vững và trách nhiệm hơn đối với cộng đồng.

Tác động môi trường và tái chế phế liệu

Phế liệu nếu không được xử lý đúng cách sẽ gây ra những tác động tiêu cực lớn đến môi trường, bao gồm ô nhiễm đất, nước, không khí, và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái.

• Ô nhiễm đất xảy ra khi các chất thải hóa học từ phế liệu nguy hiểm thấm vào đất, làm suy giảm chất lượng đất và ảnh hưởng đến hệ sinh thái.
• Ô nhiễm nước cũng là vấn đề nghiêm trọng, khi phế liệu được thải vào nguồn nước, gây ô nhiễm nguồn nước ngầm và ảnh hưởng đến nguồn nước sạch phục vụ sinh hoạt và sản xuất.
• Hơn nữa, khi phế liệu bị đốt hoặc xử lý không đúng cách, khí độc hại sẽ được phát thải vào không khí, làm gia tăng ô nhiễm không khí và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Khi phế liệu không được tái chế, các hệ quả môi trường nghiêm trọng sẽ tiếp tục gia tăng:

• Tăng lượng rác thải: Khi phế liệu không được tái chế, lượng rác thải ngày càng nhiều, dẫn đến tắc nghẽn hệ thống xử lý và tăng ô nhiễm.
• Khí nhà kính: Việc xử lý phế liệu không đúng cách làm tăng lượng khí nhà kính, góp phần vào biến đổi khí hậu.
• Mất tài nguyên thiên nhiên: Việc không tái chế làm mất đi tài nguyên quý giá từ các vật liệu có thể tái sử dụng, dẫn đến việc phải khai thác tài nguyên thiên nhiên mới.

Chính vì vây, các đơn vị thu mua phế liệu, như Phế liệu Sơn Báu, đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện tái chế, giúp bảo vệ môi trường, tiết kiệm tài nguyên, giảm chi phí sản xuất, tạo việc làm và thúc đẩy kinh tế bền vững.

Dịch vụ thu mua phế liệu tại Sơn Báu

Phế Liệu Sơn Báu là công ty thu mua phế liệu giá cao uy tín, nổi bật với dịch vụ thu mua giá cao và hỗ trợ khách hàng 24/7. Với hơn 10 năm kinh nghiệm, Sơn Báu đã xây dựng được danh tiếng vững chắc và mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng cũng như đối tác trong khu vực.

Quy trình thu mua của công ty luôn chuyên nghiệp và rõ ràng, bắt đầu từ việc tiếp nhận yêu cầu, khảo sát và lập báo giá. Sau khi ký hợp đồng, công ty sẽ tiến hành thu gom phế liệu và thanh toán ngay lập tức, đảm bảo sự minh bạch và nhanh chóng cho khách hàng.

Đội ngũ nhân viên của Phế Liệu Sơn Báu có kinh nghiệm dày dặn trong việc thu gom và phân loại phế liệu, từ kim loại, nhựa, giấy cho đến các thiết bị điện tử cũ. Sơn Báu luôn áp dụng các phương pháp xử lý phế liệu tiên tiến và hiện đại, đảm bảo tái chế hiệu quả và giảm thiểu tối đa tác động đến môi trường.

Sự chuyên nghiệp trong từng khâu – từ tư vấn, khảo sát, thu gom đến thanh toán – đã giúp công ty chiếm được lòng tin của cả khách hàng cá nhân và các doanh nghiệp lớn.

Không chỉ đơn thuần cung cấp dịch vụ thu mua phế liệu, Sơn Báu còn nâng cao nhận thức của khách hàng về tầm quan trọng của việc tái chế và bảo vệ môi trường. Công ty cam kết mang đến những giải pháp an toàn, hiệu quả và tiết kiệm trong quản lý phế liệu. Bên cạnh đó, Phế Liệu Sơn Báu còn hỗ trợ dọn dẹp khu vực sau khi thu mua, đảm bảo không gian luôn sạch sẽ và gọn gàng.

Với dịch vụ nhanh chóng, minh bạch và chuyên nghiệp, Phế Liệu Sơn Báu luôn là sự lựa chọn đáng tin cậy cho những ai có nhu cầu thu mua phế liệu kim loại và các loại phế liệu khác.

Phế liệu đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế tuần hoàn, vừa tạo giá trị kinh tế vừa bảo vệ môi trường. Việc thu gom, phân loại và tái chế phế liệu đúng cách không chỉ mang lại lợi nhuận mà còn góp phần phát triển bền vững.

Phế liệu Sơn Báu với 10 năm kinh nghiệm, cam kết cung cấp dịch vụ thu mua phế liệu chuyên nghiệp, giá cao, thanh toán nhanh chóng. Liên hệ ngay qua hotline 0982.475.425 để được tư vấn và báo giá tốt nhất.